De eye-catcher van Albi is de kathedraal Sainte Cécile die de skyline van de stad al eeuwen domineert. Domineren was ook precies de bedoeling van de bouwers van kerk, dat is dus goed gelukt.

Katharen

Het gebouw moet de macht van Rome en de Paus laten zien en de inwoners er aan herinneren, dat je maar beter naar de Heilige stoel  kan luisteren. En als je om het gebouw loopt, is dit ook precies wat de kerk met je doet. Door zijn hoge ligging en zijn hoge muren beheerst de kerk de omgeving. Dit is Middeleeuwse bouwkundige powerplay politiek in zijn puurste vorm.

Dit is allemaal natuurlijk niet zonder een reden en iedereen die Dan Brown heeft gelezen, en wie heeft dat niet, weet dat Albi in de twaalfde en dertiende eeuw samen met Carcassonne hét bolwerk was van de Katharen, ook wel Albigenzen genoemd. Deze stroming binnen de Christelijke kerk kreeg het flink aan de stok met de Paus. Het begon met een discussie over de aard van het goddelijke en eindigde in een waar bloedbad waarbij de Franse koning en andere edelen uit het noorden van Frankrijk flink het zuidoosten plunderden.

Nadat de Katharen waren onderworpen wilde Rome de controle over het gebied vasthouden. De steden speelden daarbij een sleutelrol en daarvan was Albi de belangrijkste. Na het einde van de kruistocht hadden de edelen en rijke burgers uit Albi en omgeving nog altijd grote sympathie voor de katharen. Voor de kerk was het een grote zorg dat deze rijke bovenlaag opnieuw zich zouden bekeren tot het katherendom.

Bisschop

Om de boel onder controle te houden werden door de Paus sterke bisschoppen naar het gebied aangesteld die naast geestelijke vaak ook wereldlijke macht bezaten. Ze hielden zich dus niet alleen bezig met de zielenheil van bevolking maar spraken ook recht, hieven belasting en dat soort typische overheid taken.

Ook in Albi kreeg zo’n soort bisschop in de stad die de boel in de gaten moest houden. Voor het winnen van de harten van de mensen werd een beproefd stukje propaganda ingezet; het bouwen van een indrukwekkende kerk. Het werd een enorme kerk van baksteen.Uiteindelijk duurde het tot de vijftiende eeuw voordat hij af was, maar dan heb je ook wat. De kerk is nog altijd één van grootste bakstenen gebouwen van Europa.

De kerk is niet alleen een demonstratie van de macht van Rome, het is tevens het product van de onmacht van de Heilige stoel. Waarom zou je een kerk bouwen waarin je je kan verschansen. Deze onmacht komt ook tot uiting in het bisschoppelijk paleis dat naast de kathedraal staat. Het huidige museum van Toulouse-Latrec is nog meer gebouwd als een vesting met zijn hoge ramen en dikke muren. Kennelijk voelde de bisschop zich omringt door vijanden, en waarschijnlijk was dit geen slechte observatie.

Toen de kerk twee eeuwen later af was bleek de bevolking zich voorgoed te hebben aangesloten bij de katholieke kerk. De bunkerkathedraal was eigenlijk niet meer nodig en de bouwers moeten hebben gedacht dat het allemaal wat vrolijker kon. De latere uitbreidingen aan de buitenkant van de kerk zijn dan ook uitgevoerd in laat gotische stijl. Deze flamboyante stijl van met name de hoofdentree vormt een enorm contrast met de rest van het gebouw en dat geeft de kerk een zeer eigen karakter.

Wie binnen treedt in deze enorme kerk wacht nog een verrassing. Bijna het gehele interieur is nog precies zo als hij was in de vijftiende eeuw. En dat kan best schokkerend zijn voor de moderne mens. Als wij denken aan een middeleeuwse kerk dan zien we grijze beelden en ornamenten. Daar dachten ze aan het einde van de Middeleeuwen wel anders uit. Een kerk moest aantrekkelijk zijn, een attractie; het waren de attractieparken van de vijftiende eeuw. En de voornaamste attractie was kleur want dat was zeldzaam in de Middeleeuwen. Kleur was duur dat bijna niemand zich kon veroorloven. Door kleur te gebruiken in de kerken straalden het niet alleen rijkdom en macht uit, hiermee betoverden de geestelijkheden de gelovigen en gaven zo een voorproefje van de hemel.

Kleurrijk interieur

Wie nu door de poort van de kathedraal van Albi binnengaat begrijpt direct een beetje wat voor effect dit hebben gehad op de leken. Ondanks dat onze ogen gewend zijn aan mooie en felle kleuren blijft de binnenkant uiterst indrukwekkend. De gehele kerk is van vloer tot plafond beschilderd met prachtige kleuren. Het is te vergelijken met de Saint-Chappelle in Parijs, maar dan veel groter.

Eén van de absolute hoogtepunten van de kerk is een fresco aan de westkant van de kerk. Het is een enorm werk dat het laatste oordeel voorstelt. Helaas is het niet helemaal compleet omdat er in de zeventiende eeuw werd besloten een kapel te maken onder de toren. Om deze via de kerk te kunnen bereiken is een opening gemaakt en daar moest een deel van het fresco voor wijken. Om te huilen natuurlijk, maar het werk is zo groot dat er vandaag nog genoeg te genieten valt.

De schildering is niet alleen heel groot, er is ook behoorlijk druk met allerlei scènes met veel details. Als een stripboek wordt er vertelt wat er ons allemaal te wachten staat op deze laatste dag. Het is een heel gedoe en het kost je even wat moeite om alles goed tot je te nemen. Je ogen hebben het er maar druk mee.

Met het prachtige fresco is de koek nog lang niet op in deze kerk. In de hele gebouw is er geen onbeschilderd stukje steen te vinden. De pilaren zijn versierd met geometrische vormen die overgaan in een prachtig plafond waarbij blauw de hoofdrol speelt. Het is dit blauw, samen met een beetje geluk, dat er voor heeft gezorgd dat het interieur er na ruim vijf eeuwen er nog zo ontzettend gaaf uitziet.

Het geheim zit in de grondstoffen van de verf die is gebruikt. De kleurstof van de verf is niet plantaardig maar chemisch waardoor de kleuren nog altijd helder zijn. Tel daarbij op dat de kathedraal in Albi tijdens oorlogen en de Revolutie wel geplunderd is, maar nooit een Beeldenstorm heeft meegemaakt en je hebt een nog bijna puntgaaf interieur.

Schatkamer

Het koor van de kerk is alleen toegankelijk voor de geestelijke elite, maar je kan er wel omheen lopen. Een aanrader is een bezoek aan de schatkamer. Daar staan zeer waardevolle kleedjes en ook andere prachtige zaken maar dat is niet het leukste. De plek van de schatkamer is namelijk ook weer anders dan je verwacht.

Bij andere kerken is deze te vinden in de crypte of in een gebouw naast het koor. De schatkamer van de Sainte Cécile bevindt zich boven het koor. Dat betekent een klim door een nauwe trap die je boven het plafond van de kerk brengt. De doorgang is zo nauw dat er zelfs een stoplichtsysteem is om het opgaande- en neergaande toeristen niet op elkaar te laten botsen. Bij het beklimmen van de wenteltrap krijg je meer het gevoel in een kasteel te zijn dan in een kerk. Je maakt weer contact met het karakter van de buitenkant van kerk die je door het impostante interieur even was vergeten.