Officieel ligt de Saint-Michel D’Aiguilhe niet in Le Puy maar in het dorpje Aiguilhe dat vroeger net buiten de muren van de stad lag en aangezien het een eigen naambord heeft ga ik er maar van uit dat het nog steeds een apart plaatsje is. In dit deel van Frankrijk doen ze blijkbaar niet aan gemeentelijke herindeling.

Vulkaanrots

Het kerkje ligt op een vijfentachtig meter hoge vulkanische schoorsteen. Bij het zien van deze schoorstenen vraag je direct af hoe dat zo gekomen is. Vreemd genoeg is deze ontstaan onder de zeebodem want lang geleden lag dit gedeelte van Frankrijk onder water. In dit water leefden allerlei beestjes die na hun dood naar de bodem afzonken waar alleen het kalkskelet na verloop van tijd overbleef. De honderden miljarden beesten die gedurende miljoen jaren afzonken vormden langzaam een dikke laag kalksteen. Onder de zee waar Le Puy nu ligt lag echter een actieve vulkaan waarvan de lava een weg naar boven zocht. Door de kalkstenen laag had het geen vrij spel en zo werden de schoorstenen gevormd. Toen de vallei weer droog viel werd de laag kalksteen langzaam maar zeker door regenwater weggesleten en bleven alleen de schoorstenen staan.

In de tiende eeuw vonden ze dit een goede plek om een kerkje te bouwen. Dat was niet echt een origineel plan want op de rots zijn resten van een hunebed gevonden, net als op de plek van de kathedraal werden hier al gebeden tot de opperwezens.

In de achtste eeuw was West-Europa veroverd door de Karel de Grote die zich tijdens de kerst van 800 als keizer liet kronen. Zijn idee was om als keizer Europa weer één te maken zoals het was tijdens het Romeinse Rijk. Om zijn macht luister bij te zetten startte hij een uitgebreid bouwprogramma, van met name kerken, waarbij werd gekeken naar de bouwkunst van het Romeinse Rijk. Denk daarbij niet aan de tempels zoals we die kennen van Asterix en Obelix, want die zijn niet christelijk, maar aan de gebouwen uit de laatste periode van het Rijk zoals de kerken in Ravenna en Constantinopel. Het Rijk van Karel de Grote viel halverwege de negende eeuw uit elkaar, maar de bouwkunst bleef tot de elfde eeuw populair.

Het bekendste voorbeeld van de Karolingische bouwkunst is de paltskapel in Aken, toen het grootste gebouw van West-Europa. En wie daar ooit geweest is weet dat het best een aardig ding is, maar niet echt heel groot. De kathedralen uit de elfde eeuw en later zijn een stuk groter. Het zegt iets over de staat van de samenlevingen in de achtste eeuw; er woonden eenvoudigweg maar weinig mensen in dit deel van de wereld. Karolingische kerken zijn ook uiterst schaars en ook in Frankrijk zijn er maar weinig.

In Le Puy staat er dus één en op een bijzondere plek. De voet van de rots is makkelijk te bereiken en er is een kleine parkeerplaats vlakbij de ingang. Is deze vol dan kan je de auto kwijt op de grote parkeerplaats die iets verder is, maar nog altijd op loopafstand. De kerk is alleen via een trap bereikbaar en de ingang tot deze ligt een beetje verscholen tussen de huizen. De toegang heeft een kassa, een kleine souvenirwinkel en nog een klein museum.

Na het betalen van een paar euro begint de klim. De trap slingert zich langs de noord-oostkant van de berg en is van het type redelijk steil met ongelijke treden. Het is dus goed kijken waar je je voeten neerzet want je wilt hier niet vallen. Het is best een klim maar gelukkig zijn ook hier wat rustplaatsen. De kunst is niemand te laten merken dat je buiten adem bent en te doen alsof je even van het uitzicht wilt genieten, iets dat bij een temperatuur boven de dertig graden best moeilijk is.

Na de klim kom je op een soort van pleintje waar je keuze kan maken om langs een smal maar veilig pad om de kerk te lopen en genieten van het uitzicht of de kerk in te gaan. Het portaal van de kerk is gebouwd met dezelfde soort stenen als de kathedraal en stamt uit de twaalfde eeuw. Het is in zeer goede conditie en is versiert met geometrische figuren en strook mozaïek van rode, witte en zwarte stenen. Dit doet sterk denken aan de islamistische architectuur uit Spanje.

Het timpaan boven de deur heeft de drie halve bogen en dat had ik nog nooit gezien bij een Franse kerk, meestal is het gewoon één boog. De drie bogen hebben elk hun eigen beeldengroep en hebben als thema Genesis en Openbaring. De centrale groep laat het Lams God (AGNUS DEI) zien. De beeldengroepen zijn versiert met wijnranken en wie goed kijkt ontdekt hier grappige mannetjes en vogeltjes. Helemaal onderaan zien je twee zeemeerminnen, één met een vissenstaart en één met staart van een slang. Niet echt Bijbelse figuren maar ze verwijzen naar de zielen die zijn gestorven op land en op zee.

Interieur

Eenmaal binnen moet je eerst weer een trap op, dit keer een korte, en kom je in een nogal donkere ruimte. Je doet er verstandig aan om even je ogen te laten wennen aan het donker want de vloer is nogal onregelmatig. Zijn je ogen eenmaal gewend dan ontdek je een bijzonder sfeervolle ruimte met kleine ramen waarvan sommige duidelijk modern zijn. De plattegrond lijkt helemaal niet op een kerk en heeft tal van kleine ruimte en nissen. Dit heeft te maken met de ruimte die de bouwers bovenop de rots ter beschikking hadden.

Wie goed kijkt ziet dat de kerk in twee delen is gebouwd. Het oudste gedeelte uit de tiende eeuw heeft een vierkant grondplan en een redelijk hoog plafond dat is versiert door fresco’s uit dezelfde tijd. Deze zijn niet in hele goede conditie, maar er is nog genoeg te zien om te ontdekken wat ze voorstellen en hebben wonderbaarlijk genoeg nog prachtige kleuren. In de twaalfde eeuw is de kerk uitgebreid met een rond schip dat niet helemaal recht staat staat ten opzichte van het oude gedeelte. Het dak wordt gedragen door mooi slanke zuilen waarvan de kapitelen mooi zijn versiert met bladeren- en dierenmotieven.

Wij zijn hier twee keer in het hoogseizoen geweest, twee keer midden op de dag en twee keer waren we alleen in het kleine kerkje. Het is niet te geloven dat zo’n bijzondere plek nauwelijks wordt bezocht en ik zou bijna denken dat niet lang zo kan blijven. Dat geldt eigenlijk voor heel Le Puy en Velay want deze interessante, mooi en unieke stad verdient eigenlijk meer aandacht. Aan de andere kant is het wel lekker rustig zo.